Poprzednie odcinki:

CZĘŚC.1 http://flisak.szkolanawigatorow.pl/antysemicki-zielnik-sprzed-epoki-antysemityzmu-czyli-sprawa-szymona-syreniusza-z-oswiecimia-czesc-1II

CZĘŚĆ.2http://flisak.szkolanawigatorow.pl/cz-2-antysemicki-zielnik-sprzed-epoki-antysemityzmu-czyli-sprawa-szymona-syreniusza-z-oswiecimiaI

CZĘŚĆ.3 http://flisak.szkolanawigatorow.pl/czesc-3antysemicki-zielnik-sprzed-epoki-antysemityzmu-czyli-sprawa-szymona-syreniusza-z-oswiecimiaI

Poniższa transkrypcja z tzw. polskiej szwabachy na polską czcionkę łacińską, dodatku „O Żydziech…” z Zielnika Szymona Syreniusza, wyd w 1613 przez wydawnictwo Bazylego Skalskiego, umieszczonego na stronach: 1536, 1537, 1538 i 1539, była realizowana na podstawie e-woluminu: https://polona.pl/item/zielnik-herbarzem-z-iezyka-lacinskiego-zowia-to-iest-opisanie-wlasne-imion-ksztaltu,MzM1NDMyMw/6/#item , na rynku wreszcie pojawiło się pierwsze wydanie Syreniusza po 1613 w Krośnieńskim Wydawnictwie http://www.kow.net.pl/oferta/szczegoly/zielnik-szymona-syrenskiego-syreniusza.html , nie korzystałem z transkrypcji tam zawartej.

Okoliczności wydania Zielnika, śmierć Syreniusza podczas druku, zmiana drukarni pod nadzorem wykonawcy testamentu, konflikt rodzinny i kradzież części książek z magazynu, kontekst ekonomiczny powstania nowej branży w Europie oraz „mapa drukarni” krakowskich za czasów Autora, zostały przedstawione w poprzednich 3 odcinkach, w których starałem się zebrać informacje pozwalające na szersze zrozumienie powodów zamieszczenia dodatku „O Żydziech…” w największym dziele polskiej botaniki. Należy przypomnieć, że autorem wiersza wstępnego z Zielnika „Do Czytelnika” był J. Achacy Kmita, podżupnik bocheński, zaangażowany w kwestię wyjaśnienia tzw. profanacji Eucharystii przez Żydów w Bochni (wspomniana w poniższym dodatku). Poświęcił kwestii polsko-żydowskiej znaczną część dorobku pisarskiego, obecnie całkowicie nieznanego.

Poniższy tekst z perspektywy współczesnego czytelnika jest „mocny”. Dewastuje wszystkie ustanowione aktualnie tabu w tym obszarze i wpisuje się w stereotyp, przed którym tak roztropnie ostrzegał nas system edukacji. Jest to jednak tekst historyczny sprzed 4 wieków i znajduje się w najważniejszym dziele polskiej botaniki, a jego autorami są poważni ludzie z polskiej historii. Ten tekst zdecydował, że postanowiłem zgłębić wszystkie okoliczności Zielnika, aby dowiedzieć się dlaczego tam się znalazł? Nie rozstrzygam tej sprawy, najlepiej uczyni to sam Czytelnik, zapoznawszy się z materiałem jaki zebrałem w 4 częściach.

Przypomina mi się pewna anegdota o misjonarzu, który przybywszy do dzikiego ludu ze zgorszeniem zaczął ich pouczać po jakimś czasie, że są niemoralni chodząc nago. Oburzony wódz wioski zerwał się na to i odparł mu ze zgorszeniem, które tłumił od przybycia gościa, że to właśnie on zachowuje się nieprzyzwoicie, bo chodzi od początku po wiosce z nagim czołem bez opaski.

Współczesny czytelnik i tekst sprzed ponad 400 lat, a pomiędzy nimi pryzmat ahistoryczności, pełen celowych i niecelowych uwiedzeń, historycznych i językowych... Przez tych 400 lat sporo się jednak wydarzyło.

 

Garść informacji przed lekturą transkrypcji dodatku „O Żydziech rzecz krótka”, które mogą być przydatne:

• „Asswerus nasz Polski”, tak pisze Syreniusz o Kazimierzu Wielkim, powołując się na Kromera. Historia króla, który uległ „esencjonalnej kobiecości” żydowskiej Hesterki, z którą żył na dworze, mając jakoby 2 córki i 2 synów. W świetle źródeł pisanych taka informacja pojawia się po raz pierwszy u Długosza, jednak kronikarz Janko z Czarnkowa, bezpośredni świadek życia Kazimierza W., nie wspomina w ogóle o tym fakcie. Kazimierz istotnie oddalił swoją prawowitą małżonkę Adelajdę, a nawet zamknął w wieży, a później wygnał. Za wszelką cenę starał się o rozwód kościelny, aby zawrzeć kolejny związek, bowiem pożycie z księżniczką heską było bezdzietne. Kazimierz – ostatni Piast – dobrze wiedział, iż przedłużenie linii jest sprawą państwową. Czesi, Krzyżacy czy niemieckie państewka czynili wszystko, aby tak się stało. Pomimo bigamii i 3 legalnych żon – Kazimierz miał aż kilka córek, ale męskiego następcy zabrakło. Królewska linia polskiej dynastii piastowskiej umiera. Historia biblijna Księgi Estery jest bardzo ciekawa. Asswerus to postać króla perskiego, Mordechaj to wuj Estery, którą on właśnie wprowadza do królewskiego haremu i surowo zakazuje wyjawiać przed królem, że jest żydówką. Asswerus ulega „esencjonalnym kobiecości” i czyni ją królową. Doradca króla - zimny i zły Haman, uzyskuje zgodę królewską na likwidację „narodu rozrzuconego i rozproszonego między innymi ludami”. Jednak dzięki Esterze, która Asswerusowi wyjawia swoje prawdziwe pochodzenie w rozmowie tete a tete, rozkochany w Esterze król zmienia decyzję i pozwala Mordechajowi zgładzić Hamana i jego stronników. Żydzi wieszają Hamana na szubienicy wraz z 10 synami i zabijają w Persji 75.000 jego stronników (Est 9,16). Żydzi czczą to wydarzenie jako święto purim i traktują tę księgę jako wykładnię stosunków z władzą. Na jej podstawie interpretują m.in. śmierć Hitlera i egzekucję jego 10 najbliższych współpracowników oraz samobójczą śmierć Goringa (analogicznie jak samobójcza śmierć córki biblijnego Hamana). Podobnie Stalin, planując hipotetyczną deportację Żydów w Związku Radzieckim na Syberię, doznaje nagłego udaru w noc po purim (1 marca 1953) https://www.chabadkrakow.org/templates/articlecco_cdo/aid/948238/jewish/Purim.htm Tak więc „Asswerus” to przede wszystkim figura semantyczna, oznaczająca „bezpieczne wpływy przy władcy”.
• Mord rytualny: to termin językowy, który nie pojawia się w tekście Zielnika, ale dotyczy spraw o których tu będzie mowa . Znamienne, że bywa w użyciu nawet po 1945, np. „pogrom kielecki rozpoczął się na wieść o mordzie rytualnym”, czy zabójstwo Bohdana Piaseckiego. Kto wówczas rządził – ten wiedział jak stosować ów termin, aby osiągnąć korzyść. I to nam już wiele mówi. Ciekawe jednak jest to kto i kiedy pierwszy użył tego terminu, w jakiej gazecie i w jakich okolicznościach? Obecnie jest figurą retoryczną „pars pro toto”, aby swoją mrocznością zakryć obiektywne podłoże szerokiego konfliktu interesów pomiędzy społecznościami żydowską i chrześcijańską. Pięcioksiąg, mozaizm nie daje w najmniejszym stopniu jakichkolwiek pretekstów do tego typu czynów, natomiast pomojżeszowy, talmudyzm rabiniczny, powstały w rozproszonych społecznościach żydowskich po zburzeniu świątyni Salomona przez Rzymian, ze swymi zawiłymi komentarzami do komentarzy – tutaj zdania są już podzielone. Zohar – księga kabały kolejnej żydowskiej religii - zawiera fragment, który może być namiastką interpretacyjną, wg Konecznego: „Nie mamy (po zburzeniu świątyni) innej ofiary, oprócz tej która polega na usuwaniu strony nieczystej”. Pierwszy odnotowany przypadek takiego okrucieństwa miał miejsce w 1144 w Anglii, Norwich. Podobne doniesienia mnożą się później w całej Europie, trudno rozstrzygnąć jakość procesów sądowych, tym bardziej że tortury były zwyczajową formą przesłuchań, jednakże istnieją dwa bardzo dobrze udokumentowane procesy sądowe na ten temat, z którymi można się dziś zapoznać i wyrobić sobie zdanie: TISZA ESZLAR 1883 i KIJÓW 1913, gdzie ks. Pranajtis pełnił rolę rzeczoznawcy. Wywód swój dotyczący schematu nakłuć denata, uzasadnił na podstawie interpretacji pewnych zapisów Talmudu.[i] Proces kijowski przerwano, jak podaje ks. Aleksander Syski: „na rozkaz z góry, z Petersburga, dlatego mianowicie, że bankier Mendelsohn, u którego wówczas rząd rosyjski zaciągał pożyczkę, uzależnił udzielenie Rosji tej pożyczki od umorzenia sprawę”. Fakt takich okrucieństw i morderstw jest bezsprzecznie udokumentowany, ale udowodnienie ponadjednostkowego sprawstwa i motywacji jest niemożliwy. Być może jest to dziełem jakichś magicznych sekt poza rabinami, które powstawały samoistnie lub per procura, jak np. „Świetlisty szlak”. Kto z tego miał korzyść? Na pewno ten kto dzięki temu mógł zarządzać stosunkami żydowsko – chrześcijańskimi w binarnym systemie: mord-pogrom. Analiza byłaby ciekawa tym bardziej, że w tej sprawie wyszło tysiące dokumentów państwowych, sądowych i kościelnych.
• Krew – wszelkie żydowskie prawa zakazują spożywania krwi, oprócz rybiej. Związany z tym jest również „ubój rytualny”, który polega na pozbawieniu krwi jeszcze żywego zwierzęcia. Utrwalił się jednak, wbrew tym faktom, dziwny stereotyp tzw. „mac paschalnych z dodatkiem krwi chrześcijańskiej”. Nie wiadomo jak powstała ta fałszywa informacja i kto ją rozpowszechnił? Syreniusz tłumaczy tę kwestię, że nigdy nie może być mowy o spożyciu krwi przez Naród Bożego Wybrania, ale raczej może być stosowany jako surogat magiczny, który podawany jest dla ukradkiem dla „jednania przyjaźni i miłości”.
• Profanacja Eucharystii – jedno z największych świętokradztw popełnianych do dziś objęte karą. W czasach Syreniusza była to kara śmierci, obecnie są to maksymalnie 2 lata więzienia wg KK lub ekskomunika wg prawa kościelnego. Główną motywacją takiego czynu jest podważenie prawdziwości lub obraza świętości sakramentu, który jest znakiem łaski, ustanowionym przez Chrystusa i powierzonym Kościołowi. To przez te znaki udzielane jest nam życie Boże. Eucharystia jest najważniejszym sakramentem w Kościele Katolickim, który posiada siedem sakramentów. Siedem Boskich dotknięć, które mogą przebudzić. Profanacja Eucharystii była barbarzyńskim znakiem firmowym w czasach luterskiej reformacji, rewolucji bolszewickiej, francuskiej i tęczowej. Jest najczęstszym aktem profanacji wobec Jezusa i Kościoła Katolickiego. Cud Eucharystyczny często traktuje się jako następstwo profanacji. Uroczystość Bożego Ciała oficjalnie wprowadził krakowski biskup Nankier podczas synodu w Krakowie. Od tego czasu rozpoczęły się też budowy kościołów pod wezwaniem Bożego Ciała. Do czasów Syreniusza Kościół Powszechny potwierdził 4 cuda eucharystyczne w Polsce. Na 24 dotychczas zatwierdzone cuda eucharystyczne na świecie, 8 zdarzyło się w Polsce. W nieodległym czasie zatwierdzono Sokółkę na wschodzie i Legnicę na zachodzie, trwa właśnie proces zatwierdzenia kolejnych dwóch na północy i południu Polski.

 

(???) – przy wyrazie oznacza nieodczytany wyraz w egzemplarzu przeze mnie

Umieściłem kilka podstawowych przypisów do postaci historycznych (nie wszystkich), które udało mi się zidentyfikować

STRONA 1536

O Żydziech rzecz krótka

O srogim okrucieństwie niewiernych Żydów, którym się na dziatkach Chrześcijańskich zdawnego y wściekłego postanowienia co rok pastwią świadectwa z powaznych y wiary godnych pisarzów przez D. Szymona Syreńskiego Medyka Krakowskiego zebrane

Iż złośliwi Żydowie dziatki niewinne chrześcijańskie z dawnego y okrutnego postanowienia co rok zabijają y haniebnie mordują: także na co tej niewinnej krwie używają, świadectwo tak dawnych za to y młodszych historyków nas upewnia.

Sokrates[ii] z 7 księgach historeiy kościelnej w rozdziale 16 pisze: iż na konsulów Honoriusa Cesarza[iii] (384-423) dziesiaty kroć, y Teodozjusza[iv], w miejscu nazwanym Inmestar, między Chalcedonem y Antiochią miasty w Syriej, Żydzi dziecię Chrześcijańskie przejęte na krzyż przywiązali y zawiesili, i napastwiwszy się chwile żartów i śmiechów, na koniec tak długo ono bili, aż umarło. Skoro to cesarzom do wiadomości przyszło, pisać kazali onej krainy starostom, aby winnych onego swawolnego postępku y zbrodnie doszedłszy, one pokarali. I tak Żydzi za niesłychane niecnoty swoje karanie słuszne odnieśli.

Pisze Theodor w Theatrum żywota ludzkiego, z godnych wiary ludzi podania, których on przywodzi: iż niewierni Żydowie Roku Pańskiego 1234 w Nordwiku [v] mieście Angielskim, zaś roku 1261 w niemieckim miescie, Sorcheimie: Roku Pańskiego 1285 w Mnichu w Bawarskiej Ziemi: Roku 1287 w Bernie Szwajcarskim mieście: Roku 1303 Werszanchu w Turyngiey: Roku 1401 w Dichebowie Szwabskim mieście: Roku 1494 w Tirnawie w Węgrzech: Roku 1575 w Trydencie na granicy włoskiej, dzieciątka niewinne, częścią szpilkami pokatowali, i krew wytoczyli, część na krzyże poprzybijali y pomordowali.

W Trydencie tym porządkiem ci łotrowie y złoczyńcy dzieciątko skatowali, jako Filip Bergomski historyk z ichće wyznania wypisał: Dzieciątko Szymona w dom Samuela Żyda przyłudziwszy , do bożnice je, tej nocy która była męki Pańskiej, zanieśli i postawiwszy na swym ołtarzu , y rozciągnąwszy przywiązali, y chusteczką szyjkę zaciągnęli y naprzód nożyczkami coś inszego, potem policzek prawy wystrzygnęli: potym ostremi żelazkami jak igłami tak długo ciałko kłuli, krew wysączając, aż ono dzieciątko niewinne skonało. Nadstatek martwe ciałko, w rzeczkę prędką pod bożnice idącą, wrzucili: które gdy rodzice znaleźli , i do starosty Jana de Salis szlachcica chrześcijańskiego zanieśli, z pewnych przyczyn na Żydy wpadało podejrzenie: którzy wzięci na mękę, po tym czasie przyznali y wszyscy są z miasta wywołani i wypędzeni. A dzieciątko pogrzebione, zaraz poczęło cudami słynąć, tak że się wsławiło szeroko po świecie. Dla tegoż Trydenczycy na jego pamiątkę kościół zbudowali, kędy ciałko niewinnego męczennika pielgrzymom y gościom okazywane z uczciwością bywa.

W Tirnawie w Węgrzech, Zydowie starzy wzięci na mękę, y dobrze ciągnieni, o czterech przyczynach tego okrucieństwa powiadali.

1. Aby stał na chwałę, ale tajemną, y tylko przeto najstarszym wiadomo wykonali, y iedno dzięcie chrześcijańskie co rok umieszczone ofiarowali, ci na których los padnie a tego tam roku na Tirnawiany był los padł jako samo wyznawali.
2. Iż to z starego podania tak rozumieją , iż krew chrześcijańska, przy żydowskim obrzezaniu, na stanowienie krwie, jest lekarstwo znamienne.
3. Iż w danem iadle albo w napoju Chrześcijanom, do jednania miłości y przyjaźni, dziwnie jest pomocna.
4. Naprzeciwko krwie płynieniu, któremu żydowski naród jest bardzo podległy, te krew bardzo użyteczną rozumieją.

Ale przecież ciż Żydowie Roku Pańskiego 1523 dzieciątko zamordowali, a drugie w Bossingu, y dla tego ich 30 spalono, y wszystkie Żydy z Węgier wypędzono: jako i z Angliej Roku 1295 i z Hiszpaniej Roku 1495 jako Pantaleon w swej Kronice wspomniał, dla takichże niecnot i okrucieństw.

Kiedyby było y onym Żydom za Honoriusza[vi] do boków przyłożono, pewnieby się był do tychże tajemnic przyznali, do których drudzy po nich: ale ich tylko prosto pytano, a oni w nieostrożne starosty , y nic się gorszego nie domyślające wmówili, że to tak w igrzysku y w pijaństwie pobrojone było.

Niech to uważają sobie wielcy panowie Polscy, którzy niewiernych Żydów bronią, z nimi cła, myta, kupiectwa, arendy, wspólne

STRONA 1537

mają albo im arendują, a poddane swoje krwią Chrystusową odkupione, w niewola y hańbę Żydom na drapanie y trapienie w ręce podają: przeciwko prawom i ustawom koronnym, których oni dozorcami i wykonawcami być mają. Czy nie pogodę to oni Żydom do takich morderstw czynią, aby łatwiuchno mogli dziatek chrześcijańskich na rzeź dostawać, kiedy Żydy czynią pany nad majętnościami y dzierżawami swemi: czy niewiedzą że Żydowie taką obrzydliwą przyprawą, owe upominki korzenne, co im darują, zaprawiają, o której mają tę wiarę, że im miłość y łaskę u chrześcijan jednają.

Co się tknie praw y wolności żydowskich w Statut Koronny jakoś nieobacznie wtrąconych: kiedyby się w to wejrzało stąd poszły: nie są to prawa, ale raczej wady, y oszpecenie praw naszych. Zaprawdę Aleksander Król [vii] toż rozumiał, y dla tego winę z siebie zwalając, oświadcza się, że nie utwierdza tych praw żadnym nowym potwierdzeniem, ale tylko ich daje wpisać dla ostrzeżenia się w obronie przeciw Żydom.

Boć to jawna z Kronik, jak Asswerus[viii] nasz Polski, porzuciwszy Adelajdę [ix], Henryka Lansgraffa Heskiego córkę, wolał Hesterkę Żydówkę, y z nią miał syny dwa (W Kromera 12) y córki które żydowskiej się wiary z matką dzierżały.[x] Tej tedy mistrzyni pochlebstw te prawa przeklęte za Żydy, pod imieniem Bolesława [xi]od kilku wieków zmarłego zrobione są i których dziury choć łacno wszędzie obaczyć(???) ale najwięcej w tym, kiedy się zaszczycają Papieżem[xii], nie każącym żydom o to trudności czynić, aby oni mieli używać krwie chrześcijańskiej: a nie mianują ani Papieża, ani tej ustawy Papieskiej. Ale y to aza niewielka niesłuszność, że Żyd obwiniony o zamordowanie dziecięcia chrześcijańskiego, nie może być przekonany, jedno trzech Żydów i trzech Chrześcijan świadectwem: Któż spełna rozumu będzie wierzył, żeby niewierny Żyd przeciwko łotrowi drugiemu Żydowi miał kiedy świadectwo wydawać: a to jeszcze niesprawiedliwsza. Jeśliby Chrześcijanin nie dowiódł na Żyda, ono karanie które miał cierpieć Żyd, Chrześcijanin odnieść miał. Atoż tedy widzimy jakie cudo takie prawo rodzi.

Krwie pożywać iż Żydom zakazano, wiemy: i nie trzymamy tak żeby Żydowie mieli krwie człowieczej w jedzeniu albo piciu używać: ale to powiedzmy , że krew dzieci chrześcijańskich na swoje lekarstwa (albo raczej czary i zabobony) z wierzchu przykładają: y podobno je Panom zadają, aby sobie łaskę temi czarami ich okupili: jako tego z ich wyznania na mękach uczynionego dochodzimy. Kto to jest/ czemu Pan kiedy który się w Żydy wda, trudno się od nich wyplatać może. Aleć tej obrony marności, ledwie minęło lat 50 popełnieniem tegoż okrucieństwa i łotrostwa, wydała się. Bo za Króla Jagiełła[xiii], Żydowie, który w ten czas w Krakowie mieszkali, dzieciątko także okrutnie zamordowali co gdy ksiądz Budek Kaznodzieja na nie na kazaniu szeroko obciążał, pospólstwo onego niesłychanego okrucieństwa ciężkością rozżarzone, na Żydy się rzuciło, domy ich splądrowało y popaliło: zaczym Żydzi którzy zostali, na Kazimierz są wygnani, jako Kroniki Polskie o tym świadczą.

Tegoż okrucieństwa Żyd Brodawka mytnik w Litwie ważył się: jako mi to urodzony Jego N. Pan Sebastian Ligęza, podstoli Sendomierski [xiv] powiedział, y dla tego z Polskiej Korony, odbieżawszy wszystkich majętności, uciekł.

I mógłby tego dość z historii pomienionych, ze y u nas te szaleństwa żydowski co rok się na dziatkach chrześcijańskich dzieją: bo już prawie wszędzie górę mając, łatwiuchno mogą dziatek chrześcijańskich niewinnych to zdradą, to kupnem, dostać na okrucieństwa swoje. Co wszystko tym mamy Panom przypisować, którzy się ani na Sąd Boży, ani na prawa ojczyste, któreż Żydy wszystkich zakazują spółkom , nie oględując, one sobie do nasycenia łakomstwa swego, towarzyszmi czynią, by z największą miało być chrześcijańskiej krwie szkoda y zguba.

Kiedyby teraz Św. Ambroży [xv] był żyw, jakiego narzekania i jakiegoby gromienia nad tak srogą nieprzystojnością nie użył: jeśli Teodozjuszowi Cesarzowi, wszystkiego świata Panu nie sfolgował, który o spalenie bożnicy [xvi], rzekomo dla karności y rządu, chrześcijany karać był kazał: jakoby naszym Panom ścierpiał, którzy pogardziwszy ludzkie i Boskie prawa, samych siebie prawie wszytkich, Żydom bezbożnym nie sromają przywięzować: y za nie się przeciwko Chrzescijanom, a za tym y przeciwko Chrystusowi, wymować. Posłuchajmy jedno co do cesarza pisze.

Napisano jest , prawi: iż mówiłem o świadectwach twoich przed oblicznością Królów, y nie byłem pohańbiony. I dlatego Łaskawości Twojej ma się niepodobać kapłańskie milczenie, wolna mowa ma się podobać. Bo milczenia mego niebezpieczeństwem uwikłany bywasz: bezpieczeństwa pożytkiem, ratujesz się. W Boskiej tedy sprawie kogo posłuchasz jeśli kapłana nie posłuchasz: Czyjeś wietrzę w twym grzechu niebezpieczeństwo: Któż ci będzie śmiał prawdę powiedzieć, jeśli kapłan nie będzie śmiał: I mamże nie mówić w sprawie Bożej: Czego się tedy boję, przypatrzmy się. Dano znać od Komesa wschodniego

STRONA 1538

żołnierskiego ludu, że zapalono Bożnice: a to za powodem Biskupim. Kazałeś skarać drugich, a Biskupowiś kazał Bożnice budować. Nie jest to słuszna takiego rozgniewania przyczyna , aby dla spalenia budowania, tak surowie lud miał być karany. A tym jeszcze mniej, że Bożnicę spalono niedowiarskie miejsce, dom niepobożności, szaleństwa przechowanie, które Bóg sam potępił. Tak bowiem czytamy, co przez usta Jeremiasza proroka mówi sam Pan w.7. I uczynię domowi, kędy wzywane jest imię moje nad nim, w którym wy macie nadzieję, y miejscu któremu dał wam y Ojcom waszym, jakom uczynił Sinowi (???) A odrzucę was od obliczności mojej, jakem odrzucił oyce wasze, wszystko pokolenie Efraim. I ty nie módl się za ten lud, y nie proś im o miłosierdzie: y ani przystępuj do mnie za nimi, bo cię nie wysłucham Oto Bóg zakazuje modlić się y prosić za tymi, Cesarzu, których się ty krzywdy chcesz mścić. Jakoż nas będzie mógł Chrystus ratować, którzy za Żydami przeciwko Chrystusowi wojnę wiedziemy: Na jakiesz się nie porwą potwarzy Żydowie, którzy y Chrystusa fałszywemi świadectwy , spotwarzyli. Na jakie się potwarzy nie rzuca ludzi y koło Boskich rzeczy kłamliwi: te uczynisz Żydom wygrana nad Kościołem Bożym: to zwycięstwo nad ludem Chrzescijańskim. To wesele Cesarzu, niewiernikom: Te świetności Bożnicy: Te żałoba Kościołowi: policzmy lud żydowski te uroczystość między swoje święta. A ci którzy rozumieją że naszym prawom nie podlegli, tak że prawa grzechami być rozumieją, teraz się będą za takie mieć, za których się y prawa Rzymskie zdejmować mają.

A cóż po tym z tobą Chrystus będzie mówił: Ciężka to rzecz, że y twoia wiara , dla Żydów w niebezpieczeństwo idzie. Któż się ma za Bożnica zdejmować: Chrystus którego zabili, którego się zaprzeli: Czy Bóg Ojciec będzie się o tych zdejmował, którzy ani Ojca przyjmują, ani Syna przyjęli. Radź o sobie Cesarzu, albo mi za złe nie miey, radzić mi o sobie. Tobie niech się będzie wolno poprawić: mnie nie wolno nato przez szpary patrzyć. S.Ambroży.

A wszakoż nie tylko spotkań , ale y rozmów z Żydy każe się S.Ambroży chronić, w kazaniu 17. Żydowskiego się towarzystwa chronić mamy, których y rozmowa jest wielkie pomazanie. Bo ci sztuka się w ludzi wkradają, w domy się wdzierają, wchodzą na ratusze, uszom sędziów y urzędom pokoju nie dają, i tym więcej mogą im są niewstydliwszy. A to nie nowa jest w nich wada, zastarzałe złe. Bo już y przedtym Pana y Zbawiciela naszego na ratuszu prześladowali, y starościnnym[xvii] sądem potępili go. Na Ratuszu tedy przez Żydy niewinność bywa uciśniona, tajemnica wydana, Boża chwała potępiona.

To z miłości y z politowania krwie Chrzesijańskiej, y zbawienia niepewnego tych, których sobie na swą stronę Żydowie oczarują, albo na posługę zaciągną, w tech przemowę zamknął: aby każdy łotrostwa się y okrucieństwa żydowskiego z historiy, zlęknąwszy, y S.Ambrożego upomnienie uważywszy , od spotkań się z Żydy hamował: y aby dalej ludzie niewierni z ludu chrześcijańskiego nie wykrzykali, y Kościoła Chrystusowego w sromocie i hańbie, za samychże Chrześcian przyczyną nie przywodzili.

Moje (Flisak): tutaj kończy się tekst autorstwa Syreniusza, a rozpoczyna część Joannicego.

To poty Syrenius y dobrze.

Ale nie zliczonać tego jest moc od zacnych ludzi popisana, dla chronienia się żydowskiego towarzystwa. Co się tknie niezbożności przeciw Chrystusowi prawdziwemu Mesjaszowi: pisze Tomasz Patriarcha Barbariey, że w Paryżu jeden Chrzesijanin zastawił u Żyda szaty. Nie ma jak czy wykupić, obiecał mu Sakrament który miał na bliską Wielkanoc przyjąć. Żyd, on Sakrament wrzucił w kocieł pełny wrzącego oleju y wody, bluźnierskimi słowy naigrawaiąc. Okazało się w onym kotle dzieciątko nadobniusieńkie, dziwne chybością oseczki , która go Żyd chciał pogrążyć, uchraniające się. Patrzyły na to Żydzięta, i zdziwiwszy się rzeczom niesłychanym, bieżą matce o onym okrucieństwie oycowym, ku malutkiemu dzieciątku wypowiedzą. Zbieży się ludu gwałt: Biskup Sakrament Najświętszy do Kościoła uczciwie zaniósł Żydzięta się y z matką pochrzciły. Żyd na śmierć prowadzony Talmuta wołać pocznie nadzieje mając że przezeń miał być zachowany. Dano mu go/ aliści ogień z drew nagotowanych porwawszy się, Żyda z księgami spalił.

Nuż pod Rok Pański 1330 w Gustrowie żydówka krzczona potkawszy się z bratową swą Eleazarowa Żydówka, proszena aby do niej wstąpiła, rzecze iej: Boje się Boga swego, y dla tegom się od społeczności Żydy odłączyła. Z Żydówka jej rzecze : żecie dla (????) z bożnice wyrzucono, dla tegoś się do Chrześcijan udała, abyć wolniej swej wolej patrzeć było. Rzecze chrzczona: Pomnisz kiedy się Sakrament od chrześcijanki kupiony z bożnicy ktoli, a jam przy tym była, y płacz dziecięcy słyszała: zastraszyła mnie krzywda, wzruszyło mnie cudo, i zaraz od was uciekłszy, do kościołam biegła, y miłosierdzie ze chrztem otrzymała. Zasłyszeli niektórzy tych rozmów, dano znać książęciu Janowi który Żydy kazał wziąć na mękę. Żaden się Żyd ani żydówka nie przyznała.

STRONA 1539

Kazano szukać onej niewiasty co przedała Żydom Sakrament: dogoniono ją, i gdy się przyznała, spalono. Posłał król żołnierze do Eleazara starszego żydowskiego, radząc, aby wróciwszy Sakrament , chrzest Święty przyjął, a przy zdrowiu został. Radziła Eleazarowej Królowa, aby męża swego do tegoż wiodła. Żyd rzecze żenie: Bądź stateczna moja Matyldo: umierając za prawdę , zaraz na łonie Abrahamowym siędziemy. Ogień wielki napalono, ażeby się ulękli, y przyznali, kiedy żaden się tym nie wzruszył, drugie Żydy w ogień powrzucano: Eleazar suchemi oczy ma patrzywszy kiedy żonę w ogień wrzucono, powiadając że nic nie chciał przeciwko prawdzie mówić, jest także spalony. On statek żydowski wątpliwości czynił by to była chrzczona nie ze złości powiedziała. Dlatego y kapłanowi, u jej gardle pogrożono, jesliby się Sakrament nie znalazł. Niewiasta pełna nadzieje, postem y modlitwą się przygotowawszy , z urzędem do Bożnice poszedłszy y długo szukawszy, nalazła świątość one śkłem zakryta, w rąbek zwiniona, na czterech mieyscach ukrwawiona. Pisze to Kranzyus w 8 księgach historii wandalskiej, rozdz 8.

Jest się czemu w tej historii przypatrzyć, a osobliwie żydowskiej twardości, że się nie przyznają, y tym sobie wiarę jednają. Ale kto chce tego siła czytać, czytay księgę Fortalicium fidei[xviii], nie przyznają się oni: pomnimy Bocheńskie przed kilka lat.

A jeśli to czynią Chrystusowi Panu, azaż nie uczynią jego chrześcijanom. Azaż nie w naszych oczach ich morderstwa dziecinne: Dzieweczkę we 12 lat ze wsi Czechr pod Warką na drodze wieczorem poimawszy porzezali, krew wytoczyli, Roku 1601 dnia 17 Maia Woyciecha Ożerkę dwuletnie dziecię we wsi Podgórzu u ojczyma za 30 grzywien kupiwszy, w chełmskiej ziemi, Jakubek Żyd z Żydy swemi kazimierskimi umęczyli Roku 1606 w Marcu, y rączkę a nóżkę urznąwszy w dół w wode pod zameczek Markusowski podrzucili. Drugiego Woyciecha z Winar[xix] z Podlasza czworletniego, od Żydów przed rokiem 1600 zamordowanego, Kardynał Maciejowski na początku swego Biskupstwa Krakowskie w trumnie cynowej u św. Jana W Lublinie położył. W Wilnie na przedmieściu Szymon pięćletnie pacholę, od Żydów Roku 1589 umęczon. We Zwoleniu roku 1607. Lecie dziecię Chrześcijanki ubogiej z Żydzięta grało: wystrzygli mu Żydzi mięsa na trzech miejscach pod goleniami, y dali dwa szelągi aby niepłakało. Stało się y u Tarnowa coś około Roku 1598 ale zagłuszyli złotem. A u Staszowa Roku 1610 albo 1611 , ale nie miał kto sił jako chciał x.Adam Halecki Teolog, Krakowski Profesor, tameczny pleban, aby się to było skarało. W Kłodawie Donat sześćletni y z siostrą Dorotą siedmletnią w wielki piątek od Żydów porzezani, za Augusta Króla Roku 1547 i uczciwie u kanoników zakonnych pochowani: y tysiąc tysięcy innych, świadczą że Żydzi co rok dziecię chrześcijańskie zamordują. F.Sixtus Senen.Biblioth.sancte1.2verb: Traditiones.Martinus Polonus lib.4 sub Eugenio Bonfinius lib.4.dec.5.Fortalicium Fidei lib.3.confiderat7

Ważać się oni y na wielkie kiedy mogą: nie tylko ono za Soki Cesarza zamordowanie Antioskiego Biskupa Anastazego sromotne, u Nicefora[xx] w 18.44 albo za Kozroesa[xxi] do 90 tysięcy przez Żydy chrzescijanów pomordowanie, bo więźnie tanio wykupywali y zabijali: ale y ono Gnieźnieńskie 1609. klasztoru ich naszcie (???), o tym mówi: o które ich ośmnaście stracono. Nie dziwo Żydom, mają po sobie prawo: jako wierzą , tak czynią. Klną trzykroć na dzień Chrześcijany : świadczy święty Hieronim na Rozdział 5. Izajasza: dlategoby radzi żeby wyciekła krew chrześcijańska by o raz wszytka. Mamyć y my po sobie prawo, aby Żyd żaden pod gardłem żadnej rzeczy, na wzgardę wiary chrześcijańskiej, czynić się nie ważył.

Ale tak są nieszczęśliwi Żydzi, że by najgorzej uczynili, tedy z nich sprawiedliwość być nie może: choć dają to temu to owemu, a ono przecie wszystko się im sucho odrze. U Pana Boga każdy grzech odniesie karanie: dlatego też o niekarność żydowską, y nam się chrześcijanom dostawa. O tym razem dosyć. Zapisał się próżny papier.

Koniec transkrypcji

Kolejny tekst jaki mam na celowniku to „przydatek” Sebastiana Petrycego z jego pierwszego polskiego tłumaczenia Arystotelesa.

 

 

[i] Ks.J.Pranajtis, Chrzesijanin w Talmudzie żydowskim, Warszawa 1937.

[ii] Sokrates Scholastyk, 380-450,

[iii] Cesarz Honoriusz , (384-423)

[iv] Cesarz Teodozjusz, (347-395)

[v] Pewnie Norwich

[vi] Cesarz rzymski Flavius Augustus Honorius 384-423

[vii] Aleksander Jagiellończyk, w latach 1495–1501 zmusił Żydów do emigracji z Litwy, jako książe, to była gra polityczna o tron Polski. Powrót był możliwy pod warunkiem wystawienia 1000 zbrojnych jeźdźców na czas wojny

[viii] król Aswerus, ks. Estery, Syreniusz nazywa tak Kazimierza Wielkiego

[ix] Adelajda Heska (1324-1371) – druga żona Kazimierza Wielkiego. Adelajda była córką landgrafa Hesji – Henryka II Żelaznego i Elżbiety z dynastii Wettynów, więziona a później wydalona z Polski przez króla, nie dała potomka królowi ani męskiego ani żeńskiego; problemy z rozwodem kościelnym z Adelajdą pokrzyżowały królowi plany matrymonialne, a być może i wpłynęły na koniec pierwszej polskiej dynastii – piastowskiej. Kazimierz miał 3 królewskie małżeństwa, 1 morganatyczne. 5 córek (z pierwszą i ostatnią żoną)

[x] Historia Hesterki jako kochanki Kazimierza jest prawdopodobnie „figurą polityczną” nawiązującą do ksiegi Estery, jednej z ksiąg biblijnych, źródła nie potwierdzają autentyczności żydowskiej Hesterki przy Paiście

[xi] Bolesław Pobożny, 1264 pierwszy nadał prawa przybyłym Żydom, Kazimierz Wlk tylko potwierdził

[xii] Prawdopodobnie chodzi o Papieża Piusa V, złagodził kary dla Żydów i wprowadził kary za antyżydowskie czyny

[xiii] Informacja od Jana Długosza

[xiv] (1555-1623)

[xv] (z Mediolanu 333-397, Chodzi o sprawę synagogi Gallinicum, rzymskiej fortecy na lewym brzegu Eufratu. Nakłonieni przez biskupa chrześcijanie podpalili tę synagogę. Prawo rzymskie chroni żydów. Cesarz Teodozjusz nakazuje biskupowi, żeby własnym kosztem odbudował synagogę. Ambroży protestuje, używając pojęć ujawniających egzegezę biblijną pełną gorliwego antysemityzmu. Dla niego synagoga była „miejscem wiarołomstwa, domem bezbożności”. Odbudowa synagogi to „przyznanie żydom tryumfu nad Kościołem Boga.” Prosi cesarza o odstąpienie od zajmowania się tą sprawą. Ten jednak nie reaguje. W takim razie Ambroży zwraca się do niego z wysokości ambony, w niedzielę, w dniu, kiedy cesarz przyszedł uczestniczyć we mszy św. Biskup stanowczo nalega na odstąpienie od nałożonej sankcji. Wreszcie cesarzu ustępuje pod wpływem szantażu. Ambroży grozi bowiem, że nie będzie kontynuował odprawiania Mszy św. Jeśli Teodozjusz będzie trwał uporczywie przy swoim, głuchy na prośby biskupa. Niechętnie, daje jednak swoje słowo, że zaspokoi prośbę biskupa, odstępując od żądania odbudowania przez niego synagogi).

[xvi] synagoga

[xvii] starozakonnym

[xviii] Fortalicium Fidei (Twierdza Wiary) autorstwa Alphonsusa de Spina (?-1491), wyd. 1467, traktat zbierający argumenty broniące katolicyzm pogrupowane w 5 częściach: argumenty przeciw tym, którzy zaprzeczają boskości Jezusa, druga – przeciw heretykom, trzecia – przeciw Żydom, czwarta – przeciw muzułmanom, piąta – przeciw diabłu. Franciszkanin, był spowiednikiem Jana Kastylijskiego, profesorem uniwersytetu w Salamance, biskupem Thermopolis w Grecji.

[xix] Prymas Maciejowski rozpoczął w sprawie Woyciecha przewód kanonizacyjny w Rzymie, miał to być polski „Szymonek z Trydentu”.

[xx] (duchowny bizantyński, patriarcha Konstantynopola w latach 806–815, teolog i historyk)

[xxi] Kozroes II król perski, w 614 zdobył Jerozolimę, zabrał Krzyż Chrystusa z Golgoty, prześladował chrześcijan i wielu zostało wymordowanych

---

tagi:

	flisak
	20 października 2020 16:10

29     1319    8 zaloguj sie by polubić